8 tháng đầu năm: Hơn 1 triệu lao động thất nghiệp, 17,6 triệu người giảm thu nhập

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, tỷ lệ lao động thất nghiệp, thiếu việc làm đang tăng nhanh khi trong 8 tháng đầu năm 2020, tính từ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh có hơn 1 triệu lao động mất việc làm; 17,6 triệu người giảm thu nhập.

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn có thêm nguồn tài chính để trả lương cho người lao động bị ngừng việc do ảnh hưởng của dịch COVID-19, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 42/NQ-CP và Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 với tổng kinh phí 62.000 tỷ đồng trong đó cho vay tái cấp vốn, lãi suất 0%/năm, số tiền 16.000 tỷ đồng hỗ trợ doanh nghiệp vay trả lương cho người lao động.

Triển khai các quy định này, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 05/2020/TT-NHNN ngày 7/5/2020 để hướng dẫn triển khai. Tuy nhiên, hiện cả nước mới chỉ có 1 doanh nghiệp đủ điều kiện vay gói tín dụng 16.000 tỷ đồng. Theo phản ánh của các doanh nghiệp, điều kiện giải ngân quá khắt khe khiến doanh nghiệp chưa thể tiếp cận nguồn vốn vay này.

Trước đó, Nghị quyết 42/NQ-CP của Chính phủ đã quy định người sử dụng lao động có khó khăn về tài chính và đã trả trước tối thiểu 50% lương ngừng việc cho người lao động theo khoản 3 điều 98 Bộ Luật Lao động 2012 trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6/2020 thì được vay không có tài sản bảo đảm tối đa 50% tiền lương tối thiểu vùng đối với từng người lao động theo thời gian trả lương thực tế nhưng không quá 3 tháng với lãi suất 0%, thời hạn vay tối đa 12 tháng tại Ngân hàng Chính sách xã hội để trả phần lương còn lại và giải ngân trực tiếp hằng tháng đến người bị ngừng việc.

Ông Nguyễn Tuấn Anh – Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước cho biết, doanh nghiệp duy nhất được UBND tỉnh phê duyệt danh sách đủ điều kiện vay vốn, cũng đã tự cân đối nguồn trả lương cho người lao động mà không vay gói này. Gói 16.000 tỷ đồng này đến nay vẫn chưa được giải ngân cho doanh nghiệp nào.

Sở dĩ có tình trạng trên, theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, do doanh nghiệp chưa chủ động lập hồ sơ vay vốn, xác nhận các chế độ hỗ trợ cho người lao động bởi e ngại việc chứng minh khó khăn tài chính có thể ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ trưởng Bộ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho biết, bộ đang sửa đổi điều kiện tiếp cận gói vay 16.000 tỷ đồng hỗ trợ doanh nghiệp hiện đang trình Chính phủ phê duyệt. Theo đó, bộ đề nghị Chính phủ bỏ tiêu chí doanh nghiệp không có nguồn thu mới được vay.

Trong tờ trình mới nhất do Bộ trưởng Bộ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung ký trình Chính phủ ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 42/NQ-CP và Quyết định 15/2020/QĐ-TTg, về điều kiện cho vay trả lương ngừng việc cho người lao động, Bộ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề xuất bỏ điều kiện “đã trả trước tối thiểu 50% lương ngừng việc cho người lao động theo khoản 3 điều 98 Bộ Luật Lao động”. Thời gian lao động ngừng việc được hỗ trợ được kéo dài từ “trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6/2020” thành “trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 12/2020”.

Bộ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề nghị sửa điều kiện khó khăn về tài chính như sau: “Người sử dụng lao động có doanh thu quý I/2020 giảm 20% trở lên so với quý IV/2019 hoặc doanh thu của quý liền kề trước thời điểm xét hưởng giảm 20% trở lên so với cùng kỳ năm 2019” để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vồn vay từ Chính sách xã hội.

Hơn 1 triệu lao động thất nghiệp

Mới nhất, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng vừa thông báo, tỷ lệ lao động thất nghiệp, thiếu việc làm đang tăng nhanh, ảnh hưởng lớn đến an sinh xã hội, đời sống của nhân dân.

Trong 8 tháng đầu năm 2020, tính từ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh có hơn 1 triệu lao động mất việc làm. Dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực lên 30,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên, khiến 17,6 triệu người giảm thu nhập. Ngoài ra, cả nước còn 1,3 triệu hộ nghèo, 1,23 triệu hộ cận nghèo cũng chịu tác động xấu của dịch bệnh.

Theo Bộ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hộ dịch COVID-19 sẽ làm gia tăng số hộ nghèo, cận nghèo trong thời gian tới. Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị không đạt kế hoạch như Quốc hội giao (khống chế tỷ lệ thất nghiệp dưới 4%).

Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm cho biết, 9 tháng đầu năm 2020, đã có 893.090 người nộp hồ sơ xin trợ cấp thất nghiệp. Dự kiến cả năm 2020, con số này sẽ là 1 triệu.

Theo ông Bình, Cục Việc làm tính toán, kịch bản xấu nhất là thời gian tới, số lao động mất việc làm có thể tăng 60.000 – 70.000 mỗi tháng, tập trung ở các lĩnh vực du lịch, dịch vụ lưu trú và ăn uống, xây dựng, vận tải, chế biến chế tạo… Số doanh nghiệp bị ảnh hưởng sẽ lên đến 70%, trong khi số lao động bị ngừng việc, giãn việc, giảm việc có thể lên tới 3,5 – 5 triệu người.

Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ

TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, trong tình hình thất nghiệp tăng cao, việc hỗ trợ bằng tiền mặt sẽ không giúp ích nhiều cho người lao động bởi khoản trợ cấp gần như không đáng kể. Việc quan trọng nhất là tổ chức chuyển đổi sản xuất, hoặc đào tạo nghề cho một bộ phận lao động ở khu vực phi chính thức bị ảnh hưởng thu nhập cũng như bộ phận lao động ở khu vực chính thức bị mất việc làm. Các ngành nghề có thể triển khai đào tạo tạm thời là sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp…. Khi kinh tế phục hồi, người lao động thậm chí có thể sống tốt với nghề tạm thời này và biến nó thành nghề chính.

Theo ông Doanh, Chính phủ nên hỗ trợ phát triển doanh nghiệp tư nhân trong các lĩnh vực công nghệ, giao thông vận tải, thương mại điện tử… để giảm áp lực thất nghiệp.

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Chính sách và Truyền thông lưu ý, cần có chính sách cho bộ phận lao động vốn hoạt động trong khu vực chính thức nhưng bị mất việc làm và trở thành lao động thời vụ, vãng lai. Bên cạnh đó, cần tính đến chính sách dài hạn, trong đó quan tâm đến đào tạo nghề cho người mất việc để họ có khả năng tiếp cận việc làm mới khi có cơ hội.

Bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho rằng, cơ quan chức năng cần rà soát từng đối tượng lao động và đưa ra mức hỗ trợ khác nhau. Ngoài ra, cần tính toán phương án đào tạo nghề, chuyển đổi nghề nghiệp cho những lao động yếu thế. Bởi đây là đối tượng bị doanh nghiệp sa thải đầu tiên.

Ông Lê Văn Thanh, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, hiện tại, Bộ đã đề nghị Chính phủ sửa đổi, giảm bớt một số điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận gói vay trả lương ngừng việc 16 nghìn tỷ đồng. Ngoài ra, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng kiến nghị kéo dài thời gian tạm dừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất cho doanh nghiệp và người lao động đến cuối năm 2020, mở rộng nhóm hỗ trợ, giảm bớt thủ tục hành chính và điều kiện thụ hưởng.

Cũng theo ông Thanh, trước tình hình thất nghiệp tăng cao, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đang đề xuất hỗ trợ thêm doanh nghiệp bị giải thể, phá sản trả trợ cấp thôi việc cho người lao động và hỗ trợ vay vốn ưu đãi đối với người lao động, trong đó ưu tiên lao động là người dân tộc thiểu số, lao động không có quan hệ lao động ở khu vực nông thôn, lao động phi chính thức ở khu vực thành thị.

Ông Thanh cho biết, với đề xuất mới, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội sẽ hướng tới hỗ trợ khoảng 350.000 lao động với mức vay bình quân 30 triệu đồng/lao động và 20.000 cơ sở sản xuất kinh doanh (mức vay bình quân 500 triệu đồng/cơ sở).

Theo Đức Hậu/Kinh tế chứng khoán Việt Nam

Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/8-thang-dau-nam-hon-1-trieu-lao-dong-that-nghiep-176-trieu-nguoi-giam-thu-nhap-79075.html