Đại dịch COVID-19 bùng phát đã kéo theo nhiều hệ luỵ, nhưng lại được xem như là một cú hích giúp cho ngành y học nhân loại đạt được những bước tiến mới, mà cụ thể là thần tốc chế tạo vaccine. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 cũng thường xuyên gây ra hiểu lầm về khoa học, trong đó bao gồm cả những thông tin về vaccine.
Theo ý kiến của phần đông các nhà khoa học, việc tiêm đầy đủ từ 1-2 mũi vaccine ngừa COVID-19 sẽ giúp chúng ta giảm thiểu nguy cơ nhiễm virus và ngăn ngừa các triệu chứng nghiêm trọng gây tử vong.
Tuy nhiên, vẫn có không ít người lo ngại về các tác dụng phụ của vaccine và khả năng mắc bệnh ngay cả khi đã tiêm chủng đầy đủ. Một số người đặt câu hỏi hỏi rằng “liệu vaccine có thực sự là kim bài miễn tử để nhân loại vượt qua đại dịch không?”.
Dưới đây là những giải đáp cơ bản về tác dụng phụ của vaccine ngừa COVID-19 và các dấu hiệu hoặc triệu chứng khi bị nhiễm COVID-19.
Liệu người đã được tiêm vaccine có hoàn toàn miễn dịch với virus SARS-CoV-2?
Cho đến nay, tất cả các loại vaccine ngừa COVID-19 đều thành công trong việc phòng ngừa các triệu chứng bệnh nghiêm trọng và nguy cơ tử vong do virus SARS-CoV-2 gây ra, nhưng chưa có bất kỳ bằng chứng cụ thể nào về việc những người được tiêm vaccine sẽ hoàn toàn miễn dịch và không có nguy cơ bị lây nhiễm sau tiêm.
“Những người đã được tiêm chủng sẽ khó bị nhiễm bệnh hơn, nhưng trong bất kỳ trường hợp nào, đừng nghĩ rằng họ không thể bị nhiễm bệnh”, ông Paul Duprex, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu vaccine thuộc Đại học Pittsburgh (Mỹ), trả lời tờ New York Times.
Kết quả thử nghiệm được liên doanh Pfizer/BioNTech công bố vào tháng 4 vừa qua cho thấy chỉ 77 trên tổng số 850 người được tiêm vaccine đã mắc COVID-19.
“Rõ ràng, một số người đã được tiêm vaccine vẫn có thể bị nhiễm bệnh sau tiêm”, Tiến sĩ Duprex bình luận về kết quả trên.
Vaccine gây ra những tác dụng phụ nào?
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), có một số tác dụng phụ tương đối phổ biến sẽ xuất hiện sau khi tiêm vaccine. Tuy nhiên, chúng thường không nghiêm trọng và sẽ tự mất đi trong thời gian ngắn:
· Sốt nhẹ, cảm lạnh
· Đau cơ
· Mệt mỏi
· Đau đầu
· Chóng mặt, buồn nôn
· Nổi mẩn đỏ hoặc có hiện tượng bị sưng trên cánh tay
. Xuất hiện cục máu đông
Các phản ứng mạnh với vaccine ngừa COVID thường xuất hiện trong vòng 15 phút sau khi tiêm. Đó là lý do tại sao hầu hết các cơ sở tiêm chủng đều yêu cầu người tiêm ở lại theo dõi trong vòng 15-30 phút sau khi tiêm.
“Nếu bạn đã có tiền sử bị sốc phản vệ, bạn cần được theo dõi trong 30 phút sau khi tiêm để đảm bảo rằng không có điều gì bất trắc xảy ra”, phó giáo sư Manisha Juthani từ Đại học Yale chỉ ra. “Nếu những phản ứng sau tiêm tiến triển nặng và kéo dài trên 72 giờ, cần có sự can thiệp của các bác sĩ”.
Các tác dụng phụ sau mũi tiêm vaccine thứ hai đôi khi sẽ mạnh hơn so với mũi tiêm đầu tiên. Tuy nhiên, những người đã từng mắc COVID-19 có thể sẽ gặp phải các phản ứng phụ mạnh hơn so với những người khác ngay sau khi tiêm mũi đầu tiên.
Tác dụng phụ sau khi tiêm có thể lây cho người khác không?
Thông thường, vaccine sẽ gây ra các tác dụng phụ tương tự như mắc bệnh nhưng ở dạng nhẹ. Các triệu chứng thường gặp sau tiêm sẽ là sốt và đau nhức cơ thể, nhưng không lây nhiễm cho những người xung quanh.
“Các triệu chứng tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine không thể lây lan cho người khác”, phó giáo sư Manisha Juthani của Đại học Yale cho biết. “Vaccine không hoàn toàn truyền virus vào người bạn, các triệu chứng bạn gặp phải chỉ là cách hệ miễn dịch phản ứng với vaccine, để cơ thể bạn làm quen với cách chống lại SARS-CoV-2 một khi nhiễm phải nó”.
Trả lời chuyên trang y tế Verywell, Tiến sĩ Amber D’Souza, giảng viên môn Dịch tễ học tại Trường Y tế Công Johns Hopkins Bloomberg cho biết các triệu chứng sau khi tiêm không phải là biểu hiện của việc bị nhiễm virus. Do đó, tác dụng phụ của vaccine sẽ không thể lây lan các cho người khác.
“Bạn không thể bị nhiễm COVID-19 từ việc tiêm vaccine. Nó không chứa toàn bộ chuỗi virus SARS-CoV-2”, bà D’Souza khẳng định.
Nếu tác dụng phụ sau khi tiêm không mất đi, người đó có thể mắc bệnh không?
Trong một số trường hợp, bạn có thể tiêm vaccine COVID-19 vào cùng thời điểm tiếp xúc với virus. Nếu điều này xảy ra, bạn có thể xuất hiện các triệu chứng nhiễm COVID-19 và có nguy cơ lây bệnh cho người khác.
“Một số người vẫn có khả năng bị nhiễm bệnh vào giữa hai lần tiêm, trước khi cơ thể hoàn toàn điều chỉnh hệ miễn dịch”, Tiến sĩ Amber D’Souza cho biết. “Phải mất vài ngày sau khi bị nhiễm bệnh, các triệu chứng mới phát ra bên ngoài, vì vậy vẫn có khả năng mắc chúng ta COVID-19 trước khi tiêm mũi thứ hai”.
Các tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm vaccine, như mệt mỏi, sốt nhẹ hay đau cơ, cũng vẫn có thể xảy ra nếu bạn bị nhiễm COVID-19. Cách để có thể phân biệt là dựa vào thời gian xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Nếu các triệu chứng không mất đi trong vòng vài ngày sau khi tiêm hay tở nên tồi tệ hơn, bạn nên đi xét nghiệm COVID-19.
“Nếu các triệu chứng sau tiêm của bạn kéo dài hơn 72 giờ, bạn nên kiểm tra xem liệu minh có mắc COVID-19 hay không”, bà Juthani cho biết. “Nếu bị nhiễm bệnh, nó hoàn toàn không phải do vaccine gây ra, mà nguyên do bạn vô tình bị lây nhiễm bởi người khác khi chưa được tiêm đủ 2 mũi vaccine”.
Điều gì xảy ra nếu không gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào sau tiêm?
Các tác dụng phụ thường gặp cho thấy dấu hiệu rằng cơ thể bạn đang tăng cường hệ miễn dịch chống lại sự xâm nhập của virus SARS-CoV-2. Tuy nhiên, một số người sẽ không gặp phải bất kỳ triệu chứng nào sau khi tiêm và điều đó hoàn toàn bình thường.
Nếu không gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào sau khi tiêm vaccine ngừa COVID – 19, điều đó không có nghĩa là cơ thể bạn không phản ứng. Hệ thống miễn dịch của mỗi người hoạt động có phần khác nhau và khó có thể giải thích được lý do tại sao lại như vậy.
“Hiện vẫn chưa thể giải thích rõ tại sao một số người gặp phải tác dụng phụ và một số người thì không”, phó giáo sư Juthani cho biết. “Theo các nghiên cứu về vaccine, cho dù có bị tác dụng phụ hay không, bạn vẫn được bảo vệ. Hãy tự coi bản thân là một người may mắn khi không gặp phải các phản ứng phụ”.
“Vaccine sẽ không phải là tấm vé quay trở lại năm 2019”, bà Uma Karmarkar, nhà kinh tế thần kinh học từ Đại học California, chỉ ra. “Mọi người nên nghĩ cách hướng về phía trước, thay vì chỉ mong đợi trở lại cuộc sống trước đây”.
Tiêm phòng sẽ là phương pháp giúp các cá nhân và xã hội tiến về phía trước và vượt qua đại dịch. Vài phần của cuộc sống sẽ bắt đầu thay đổi rõ rệt ngay sau khi vaccine phát huy tác dụng. Những thay đổi khác sẽ mất nhiều thời gian hơn.
Theo Ngọc Bích/Ngày Nay/NY Times, Verywell
Nguồn:https://ngaynay.vn/nhung-dieu-can-biet-ve-tac-dung-phu-cua-vaccine-covid-19-post107227.html
