TT Hoa Kỳ cho biết vào thứ Bảy, ông sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt mới đối với Iran nhưng ông cũng mong muốn hai bên sẽ thực hiện được một thoả thuận giúp củng cố nền kinh tế đang phát triển của Iran.
Phát biểu tại Washington vào hôm qua trước khi tới Trại David, TT Trump đã chỉ ra rằng, chính phủ Mỹ hiện đang thực hiện một con đường ngoại giao bằng các biện pháp trừng phạt mới nhằm gây áp lực lên Tehran. Nhưng ông cũng cho biết thêm bản thân đã sẵn sàng để nhanh chóng đạt được một thoả thuận mà theo ông nói sẽ thúc đẩy nền kinh tế Iran.
Phát biểu trên của TT Hoa Kỳ là một động thái xoa dịu căng thẳng sau vụ tên lửa Iran bắn hạ máy bay không người lái của Hoa Kỳ – mà theo Washington cho biết sự cố xảy ra trên không phận quốc tế. TT Trump sau đó cũng cho biết ông đã ngừng một cuộc tấn công trả đũa vì nó có thể giết chết 150 người.
Tehran một lần nữa lặp lại vào thứ Bảy rằng máy bay Global Hawk đã bị bắn hạ trên lãnh thổ của mình và Iran chắc chắn sẽ có những động thái ‘phản ứng lại’ đối với bất kỳ mối đe doạ nào từ Hoa Kỳ.
Mới đây nhất, tại Trại David – cơ sở Hỗ trợ Hải quân Hoa Kỳ được các TT Mỹ thường xuyên sử dụng với nhiều mục đích khác nhau – TT Trump đã đăng lên twitter tuyên bố: “Chúng tôi sẽ đưa ra các lệnh trừng phạt bổ sung đối với Iran vào thứ Hai. Tuy nhiên, tôi cũng mong muốn sẽ có ngày các lệnh trừng phạt sẽ được gỡ khỏi Iran, giúp họ trở lại thành một quốc gia thịnh vượng và năng suất.” Chính quyền Trump đã tìm cách sử dụng những lời hứa về sự hồi sinh kinh tế giúp giải quyết các thách thức chính sách đối ngoại gia góc khác, bao gồm tiến trình hoà bình giữa Israel và Palestine – mà Nhà Trắng đã phác thảo một kế hoạch tạo ra quỹ đầu tư toàn cầu để ‘nâng đỡ’ nền kinh tế Palestine và các quốc gia Ả Rập láng giềng.
Phía Iran, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao ông Abbas Mousavi cho biết: “Bất kể quyết định nào mà họ [các quan chức Hoa Kỳ] đưa ra, chúng tôi sẽ không bao giờ cho phép biên giới của Iran bị vi phạm. Iran sẽ kiên quyết đối đầu với bất kỳ sự xâm lược hay đe doạ nào từ Mỹ.”
Bộ ngoại giao Iran đã triệu tập một đặc phái viên của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) vào thứ Bảy do UAE đã cho phép máy bay không người lái được phóng từ một căn cứ quân sự Hoa Kỳ qua lãnh thổ của họ, hãng tin Fars đưa tin. Bộ trường Ngoại giao Iran, ông Mohammad Javad Zarif đã công bố một bản đồ với toạ độ chi tiết mà theo ông cho thấy máy bay không người lái bay trên lãnh hải của Cộng Hoà Hồi giáo Iran.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nói trong một tuyên bố gần đây rằng Hoa Kỳ đã cho thấy rõ ràng việc máy bay đã ở trong không phận quốc tế. “Khi chế độ Iran quyết định từ bỏ bạo lực và đáp ứng với chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ, họ biết cách phải liên lạc với chúng tôi như thế nào. Cho đến lúc đó, chiến dịch cô lập ngoại giao và áp lực kinh tế sẽ được tăng cường.” Ông cũng phủ nhận những báo cáo cho rằng lực lượng Hoa Kỳ sẽ sơ tán quân nhân khỏi căn cứ quân sự ở Iraq do những nguồn tin quân sự về “mối đe doạ an ninh tiềm tàng”.
Các cường quốc thế giới đã kêu gọi hai bên “bình tĩnh” và gửi các đặc phái viên tới các cuộc đàm phán để cố gắng giảm bớt căng thẳng. Bộ Ngoại giao Anh cho biết, Bộ trưởng Trung Đông Andrew Murrison sẽ đến thăm Tehran vào Chủ Nhậtt để nêu lên mối quan ngại về hành vi khu vực của Iran cũng như lời đe doạ ngừng tuân thủ thoả thuận hạt nhân của nước này. Iran đã từng tuyên bố sẽ vi phạm thoả thuận hạt nhân nếu các bên châu Âu đã kí kết không “che chở” Iran khỏi các lệnh trừng phạt từ Hoa Kỳ. “Châu Âu sẽ không có thêm bất cứ thời gian nào sau ngày 8/7 để cữu vãn thoả thuận này” – Bộ trưởng Ngoại giao Iran nói, đề cập đến thời hạn cuối cùng mà Tehran đã dưa trong một công bố vào tháng Năm.
Cơ quan Hàng không Liên bang Hoa Kỳ hôm thứ Năm đã cấm các nhà khai thác hàng không Hoa Kỳ đình chỉ tất cả các chuyến bay bay qua không phận do Tehran kiểm soát trên eo biển Hormuz và Vịnh Ôman. Saudi Arabian Airlines đã tham gia cùng một số hãng hàng không quốc tế khác để thực hiện các biện pháp phòng ngừa liên quan.
Iran lên tiếng cho biết rằng không phận của họ an toàn và bảo đảm cho tất cả máy bay đi qua.
Trong một thông tin riêng biệt khác, Iran đã xử tử cựu nhân viên của một tổ chức nghiên cứu hàng không vũ trụ thuộc Bộ Quốc phòng Iran với cáo buộc làm gián điệp cho Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA), hãng tin IRIB đưa tin vào thứ Bảy.
Theo Diệu Hằng/Thương Gia/ Reuters
