Những tác động xung quanh cuộc đối đầu Iran-Israel tạo ra các ảnh hưởng, trực tiếp và gián tiếp, đến lợi ích của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Cuộc đối đầu căng thẳng giữa Iran và Israel, với những cuộc tấn công trả đũa lẫn nhau trong thời gian qua, không chỉ đẩy Trung Đông đến bờ vực của một cuộc chiến tranh toàn diện mà còn đang tạo ra một bài toán địa chính trị phức tạp, buộc Washington phải tính toán lại các ưu tiên chiến lược trên toàn cầu. Những thay đổi này đang tạo ra các ảnh hưởng, trực tiếp và gián tiếp, đến lợi ích của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Kể từ khi xung đột nổ ra, chính quyền Mỹ đã rơi vào một tình thế tiến thoái lưỡng nan.
Một mặt, Washington phải thể hiện sự ủng hộ vững chắc dành cho đồng minh chiến lược lâu năm là Israel.
Mặt khác, Mỹ lại phải nỗ lực hết sức để ngăn chặn một cuộc chiến tranh lan rộng khắp khu vực, điều có thể gây ra những hậu quả kinh tế và an ninh thảm khốc.
Theo phân tích của các tờ báo như The New York Times và The Guardian, sự tập trung trở lại của Mỹ vào Trung Đông đang làm suy yếu một trong những trụ cột chính trong chính sách đối ngoại của nước này trong thập kỷ qua: chiến lược “xoay trục” sang Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Các nguồn lực ngoại giao, quân sự và tình báo của Mỹ, vốn được dự định để đối phó với các thách thức ở châu Á, giờ đây buộc phải phân tán. Các chuyến công du của ngoại trưởng, các cuộc họp của hội đồng an ninh quốc gia, và sự chú ý của Lầu Năm Góc đều đang bị hút về phía Tehran và Tel Aviv.
Tạp chí The Economist nhận định, đây là một sự phân tâm không mong muốn vào thời điểm mà sự cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc đòi hỏi sự tập trung cao độ.
Hệ quả rõ ràng nhất là trên phương diện kinh tế toàn cầu.
Eo biển Hormuz, cửa ngõ cho gần 1/5 lượng dầu mỏ của thế giới, trở nên mong manh hơn bao giờ hết.
Bất kỳ sự gián đoạn nào tại đây cũng sẽ đẩy giá năng lượng tăng vọt, gây thêm áp lực lên lạm phát toàn cầu vốn đã ở mức cao.
Chuỗi cung ứng hàng hải, vốn đã chịu ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng ở Biển Đỏ, sẽ phải đối mặt với rủi ro lớn hơn nữa.
Tác động đến lợi ích của Việt Nam
Đối với một nền kinh tế có độ mở lớn và phụ thuộc nhiều vào xuất nhập khẩu như Việt Nam, những biến động này mang lại nhiều thách thức đáng kể.
Về kinh tế, giá dầu tăng cao sẽ tác động trực tiếp đến chi phí sản xuất, vận tải và giá cả hàng hóa trong nước, ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.
Hơn nữa, sự bất ổn trên các tuyến hàng hải quốc tế có thể làm tăng chi phí logistics, giảm sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam trên thị trường thế giới.
Về chiến lược, đây là mối quan tâm sâu sắc hơn. Việc Mỹ, một đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam, nếu bị sa lầy vào một cuộc khủng hoảng ở Trung Đông có thể làm giảm sự hiện diện và mức độ tập trung của họ tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Điều này có thể tạo ra những khoảng trống quyền lực và ảnh hưởng đến môi trường an ninh, đặc biệt là trong bối cảnh phức tạp ở Biển Đông. Cam kết của Mỹ trong việc duy trì một khu vực tự do và rộng mở có thể bị thử thách khi nguồn lực bị dàn trải.
Về ngoại giao, Việt Nam, với chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, luôn ủng hộ giải quyết các xung đột bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Một cuộc xung đột lớn ở Trung Đông sẽ làm gia tăng sự phân cực trên toàn cầu, gây khó khăn cho các nỗ lực ngoại giao đa phương và đặt các quốc gia như Việt Nam vào thế khó xử trong quan hệ với các đối tác lớn.
Tóm lại, cuộc đối đầu Iran-Israel không còn là một câu chuyện của riêng Trung Đông.
Nó đang định hình lại bàn cờ địa chính trị thế giới, buộc Mỹ phải đưa ra những lựa chọn khó khăn về vai trò lãnh đạo toàn cầu của mình.
Đối với Việt Nam, việc theo dõi sát sao những diễn biến này và có những kịch bản ứng phó linh hoạt về cả kinh tế lẫn đối ngoại là vô cùng cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia trong một thế giới đầy biến động.
Theo Hoài Anh/Tạp chí Việt-Mỹ
Nguồn: https://vietmy.net.vn/quan-he-viet-my/doi-tac-toan-dien/xung-dot-iran-israel-chinh-sach-toan-cau-cua-my-thay-doi-va-nhung-tac-dong-den-viet-nam-501513.html
