Nghị định 99/2022/NĐ-CP quy định nhiều nội dung mới tác động tích cực đến hoạt động của các tổ chức tín dụng, góp phần giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các tổ chức tín dụng trong quá trình đăng ký biện pháp bảo đảm.
Nghị định 99/2022/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ 15/1/2023 và đây là thời điểm các ngân hàng tập trung triển khai trên thực tế. Nghị định này được xây dựng nhằm đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất của khuôn khổ pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và pháp luật khác liên quan.
Nhiều nội dung mới nhằm tháo gỡ khó khăn
Đánh giá về Nghị định 99/2022/NĐ-CP, ông Nguyễn Hồng Hải, Phó Cục trưởng Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp cho rằng: “Nghị định 99/2022/NĐ-CP quy định nhiều nội dung mới tác động tích cực đến hoạt động của các tổ chức tín dụng, góp phần giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các tổ chức tín dụng trong quá trình đăng ký biện pháp bảo đảm”.
Ông Hải cũng cho biết, Nghị định 99 gồm 5 Chương, 58 Điều và các phụ lục biểu mẫu. Có 9 nhóm nội dung sửa đổi bổ sung cơ bản như: phạm vi điều chỉnh; các trường hợp đăng ký; nguyên tắc, chủ thể đăng ký, cung cấp thông tin; hiệu lực của đăng ký; hồ sơ đăng ký và giải quyết hồ sơ đăng ký; thủ tục về từ chối đăng ký, thay đổi, xóa đăng ký….
Nghị định quy định cụ thể đăng ký biện pháp bảo đảm đối với các giao dịch bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của bên thứ ba; quy định tư cách của chủ doanh nghiệp tư nhân trong việc đứng tên người yêu cầu đăng ký biện pháp bảo đảm. Nghị định cũng quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của cơ quan đăng ký trong việc không yêu cầu sửa lại tên hợp đồng bảo đảm, nội dung thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm.
Bên cạnh đó, Nghị định 99/2022/NĐ-CP tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai số hóa hồ sơ, thủ tục liên quan đến hoạt động nhận bảo đảm, đăng ký biện pháp bảo đảm tại các tổ chức và tín dụng; quy định rõ việc đăng ký đối với bất động sản thuộc quyền sử dụng, sở hữu chung của vợ chồng…
Về nguyên tắc đăng ký, Nghị định 99/2022/NĐ-CP đã quy định rõ ràng phải tách bạch rõ ràng hơn trách nhiệm của cơ quan đăng ký với trách nhiệm của người yêu cầu đăng ký và xác định rõ ràng hơn những trường hợp cơ quan đăng ký không phải chịu trách nhiệm trong việc thực hiện đăng ký.
Đáng chú ý, Nghị định 99 bổ sung nguyên tắc đối với quyền sử dụng khu vực biển, tài sản gắn liền với khu vực biển; tài sản gắn liền với đất không phải đăng ký quyền sở hữu và cũng chưa được đăng ký quyền sở hữu theo yêu cầu, tài sản hình thành trong tương lai. Đây đều là những nội dung còn vướng mắc trước đây.
Đối với trường hợp thế chấp quyền tài sản chuyển thành thế chấp tài sản thì Nghị định 99 cụ thể hóa hơn, hoàn thiện hơn về hồ sơ chuyển tiếp đăng ký, người yêu cầu đăng ký có thể thực hiện xóa đăng ký thế chấp và đăng ký thế chấp mới với nhà ở hình thành trong tương lai hoặc chuyển tiếp đăng ký thế chấp. Nghị định 99 bổ sung quy định cơ quan có thẩm quyền không được yêu cầu xóa đăng ký thế chấp quyền tài sản khi thực hiện thủ tục công chứng, chứng thực, chuyển tiếp đăng ký.
Nghị định 99 xác định cụ thể căn cứ phát sinh, căn cứ chấm dứt hiệu lực của đăng ký, bổ sung cơ chế xác định hiệu lực của đăng ký trong trường hợp tài sản bảo đảm là chứng khoán, hàng hóa, vật tư, quyền tài sản có biến động làm thay đổi cơ quan đăng ký…
Không chủ quan trước những rủi ro có thể xảy ra
Mặc dù văn bản pháp lý cho giao dịch bảo đảm đã khá rõ ràng, nhưng Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, hoạt động cấp tín dụng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Vì vậy, các biện pháp bảo đảm được áp dụng tương đối phổ biến để phòng ngừa và dự phòng rủi ro.
Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, biện pháp bảo đảm không phải là điều kiện bắt buộc khi cấp tín dụng, nhưng là một trong các yếu tố quan trọng để tổ chức tín dụng đánh giá, quyết định cấp tín dụng cho khách hàng. Vì vậy, các tổ chức tín dụng thường yêu cầu người vay phải có tài sản bảo đảm cho số tiền vay.
Việc thực hiện đúng và đủ theo quy định là yếu tố cần thiết giúp ngân hàng có thể hạn chế các rủi ro có thể xảy ra. Đặc biệt, cần lưu ý những loại tài sản có ảnh hưởng lớn trong đăng ký giao dịch bảo đảm là đến đăng ký quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.
Bà Phạm Thị Thịnh, Trưởng Phòng Đăng ký đất đai, Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai cho hay: “Nghị định đã sửa đổi, bổ sung và quy định chi tiết, rõ ràng hơn đối với thủ tục giải quyết hồ sơ đăng ký đối với quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất; trường hợp nộp đồng thời hồ sơ đăng ký biện pháp bảo đảm với hồ sơ đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất hoặc với hồ sơ chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; trường hợp đăng ký thay đổi do nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất là tài sản hình thành trong tương lai đã hình thành; trường hợp đăng ký thay đổi do rút bớt tài sản bảo đảm; các trường hợp chuyển tiếp đăng ký”.
Có thể thấy, Nghị định 99/2022/NĐ-CP đã có nhiều quy định mới tháo gỡ một số vướng mắc, bất cập của Nghị định 102/2017/NĐ-CP trong công tác thực hiện đăng ký biện pháp bảo đảm. Những thay đổi này được kỳ vọng sẽ tạo tiền đề quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích của các bên trong giao dịch, các bên liên quan. Đồng thời triển khai có hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 05 năm 2021 – 2026.
Theo Nguyễn Lan/Thương Gia
Nguồn: https://thuonggiaonline.vn/thay-ao-moi-cho-hoat-dong-dang-ky-bien-phap-bao-dam-54753.htm
