Năm 2022 từng được rất nhiều người dân châu Âu đặt những kỳ vọng lớn lao sau khi bước qua “màn đêm” COVID-19.
Sự hưng phấn trong chi tiêu sau đại dịch, được hỗ trợ bởi các gói hỗ trợ dồi dào của chính phủ đã được thiết lập để thúc đẩy nền kinh tế và giúp các hộ gia đình lấy lại sức mua sau 2 năm tồi tệ.
Nhưng tất cả đã thay đổi vào ngày 24/2 khi cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra. Một cuộc sống bình thường mới đã biến mất và cuộc khủng hoảng giá cả và năng lượng như lưỡi gươm treo lơ lửng trên đầu cả châu Âu.
Một cuộc suy thoái gần như đã chắc chắn xảy ra, lạm phát gần chạm ngưỡng hai con số và viễn cảnh về một mùa đông thiếu hụt khí đốt đang ám ảnh hàng triệu người.
Triển vọng ảm đạm này vẫn có khả năng trở nên tồi tệ hơn, trước khi có bất kỳ động thái cải thiện đáng kể nào vào năm 2023.
Alexandre Bompard, Giám đốc điều hành của nhà bán lẻ Carrefour cho biết: “Khủng hoảng kinh tế chính là bình thường mới. Những gì chúng ta đã từng làm trong những thập kỷ qua, giữ lạm phát thấp, phát triển thương mại quốc tế, đã kết thúc”.
Chỉ một năm trước, hầu hết các chuyên gia đều dự đoán tăng trưởng kinh tế năm 2022 sẽ đạt mức gần 5%. Hiện tại, không ai dám đưa ra những dự đoán tươi sáng.
Các hộ gia đình và doanh nghiệp một mặt phải gánh chịu hậu quả của chiến tranh giá lương thực và năng lượng tăng cao, giờ lại lao đao vì nắng nóng và thiếu nước.
Ở mức 9%, lạm phát trong khu vực đồng euro đang ở mức chưa từng thấy trong nửa thế kỷ và nó đang làm suy giảm sức mua với lượng tiền mặt dự trữ được sử dụng hết vào xăng dầu, khí đốt tự nhiên và lương thực.
Doanh số bán lẻ cũng theo đó suy giảm. Trong tháng 6, khối lượng bán lẻ đã giảm gần 4% so với một năm trước đó, dẫn đầu là mức giảm 9% được ghi nhận tại Đức.
Người tiêu dùng vì hầu bao hạn hẹp nên buộc phải từ bỏ các sản phẩm cao cấp và chuyển sang các thương hiệu giảm giá.
Robert Gentz, đồng Giám đốc điều hành của công ty bán lẻ Zalando của Đức, cho biết: “Cuộc sống ngày càng trở nên đắt đỏ và người tiêu dùng cũng ngại ngần móc ví hơn.”
Các doanh nghiệp châu Âu cho đến nay vẫn đối phó tốt nhờ sức mạnh định giá vượt trội do những hạn chế về nguồn cung liên tục. Nhưng các lĩnh vực sử dụng nhiều năng lượng đã và đang gặp khó khăn.
Gần một nửa công suất luyện nhôm và kẽm của châu Âu đã ngừng hoạt động trong khi ngành sản xuất phân bón, vốn dựa vào khí đốt tự nhiên, đã bị đóng cửa.
Du lịch là điểm sáng hiếm hoi khi mọi người muốn chi tiêu một số khoản tiết kiệm tích lũy từ các đợt phong tỏa và tận hưởng mùa hè đầu tiên kể từ năm 2019. Nhưng ngay cả lĩnh vực du lịch cũng bị ảnh hưởng bởi số lượng khách nước ngoài suy giảm, kèm tình trạng thiếu lao động.
Các sân bay lớn, chẳng hạn như Frankfurt (Đức) và Heathrow (Anh) đã buộc phải cắt giảm nhiều chuyến bay bởi thiếu nhân viên chăm sóc hành khách. Tại sân bay Schiphol của Amsterdam (Hà Lan), thời gian chờ đợi có thể kéo dài đến 4 hoặc 5 giờ vào mùa hè này.
Hãng hàng không Lufthansa của Đức đã phải đăng lời xin lỗi khách hàng vì sự hỗn loạn, đồng thời thừa nhận rằng khó có thể sớm khắc phục tình hình.
Ác mộng kinh tế của châu Âu có thể sẽ còn dai dẳng, đặc biệt nếu Nga cắt giảm xuất khẩu khí đốt hơn nữa.
“Cú sốc khí đốt ngày nay có quy mô lớn hơn cuộc khủng hoảng dầu mỏ hồi thập kỷ 70 của thế kỷ trước”, chuyên gia Caroline Bain tại công ty Capital Economics cho biết. “Chúng tôi đã ghi nhận giá khí đốt tự nhiên giao ngay ở châu Âu tăng từ 10 đến 11 lần trong 2 năm qua.”
Trong khi EU đã công bố kế hoạch đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và xóa bỏ khí đốt của Nga vào năm 2027, giúp khối này có khả năng phục hồi lâu dài hơn, nhưng tình trạng thiếu hụt nguồn cung đang buộc EU phải cắt giảm 15% lượng tiêu thụ khí đốt trong năm nay.
Nhưng sự độc lập về năng lượng đi kèm với cái giá không hề nhỏ.
Đối với những người bình thường, cắt giảm khí đốt có nghĩa là nhà và văn phòng sẽ lạnh hơn mọi năm. Ví dụ, Đức muốn các không gian công cộng chỉ được sưởi ấm đến 19 độ C vào mùa đông năm nay, so với khoảng 22 độ C như trước đây.
Xa hơn, điều đó sẽ có nghĩa là chi phí năng lượng cao hơn và do đó lạm phát khi EU phải từ bỏ nguồn cung cấp năng lượng lớn nhất và rẻ nhất của mình.
Đối với các doanh nghiệp, điều đó sẽ đồng nghĩa với việc duy trì sản xuất ở mức thấp hơn, tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng, đặc biệt là trong ngành công nghiệp.
Giá khí đốt bán buôn ở Đức, nền kinh tế lớn nhất EU, tăng gấp 5 lần trong một năm, nhưng người tiêu dùng được bảo vệ bởi các hợp đồng dài hạn, do đó tác động cho đến nay đã nhỏ hơn nhiều.
Tuy nhiên, họ sẽ phải trả một khoản thuế bắt buộc của chính phủ và một khi hợp đồng được ký kết, giá sẽ tăng cao, cho thấy tác động của cuộc xung đột không bị mất đi.
Đó là lý do tại sao nhiều nếu không phải là hầu hết các nhà kinh tế học xem Đức và Ý, vốn là các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào khí đốt, sớm bước vào thời kỳ suy thoái.
Theo Huy Vũ/Ngày Nay/Reuters
Nguồn: https://ngaynay.vn/chien-tranh-cang-keo-dai-nen-kinh-te-chau-au-cang-suy-vi-post124188.html
