Doanh nghiệp Việt Nam đang có xu hướng tìm kiếm nguồn vốn ở bên ngoài, nhưng nếu theo xu hướng “bán mìn” thì chắc chắn sẽ làm suy yếu nội lực Việt Nam.
Đó là nhận định của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan tại Hội thảo “Ngành hàng tiêu dùng và phân phối: Xu hướng M&A và chiến lược đầu tư gọi vốn cho doanh nghiệp Việt Nam.
Theo số liệu thống kê của Viện Mua bán sáp nhập và liên minh (IMAA) cho biết, kể từ năm 1996 đến hết năm 2022, có khoảng 6.550 thương vụ M&A tại Việt Nam, trong đó nổi bật là ba nhóm các nhà đầu tư chính: Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản. Trong khi 3 năm trước đây các nhà đầu tư nội vượt trội trong thị trường M&A thì trong năm 2023, top 5 thương vụ đều thuộc về nhà đầu tư ngoại.
Theo số liệu từ Công ty kiểm toán KPMG Việt Nam, tổng giá trị giao dịch M&A trong 10 tháng năm 2023 là 4,4 tỷ USD với hơn 260 thương vụ; trong đó, 80% giá trị giao dịch từ ngành y tế, tài chính, bất động sản… Giá trị trung bình những thương vụ này là 54,5 triệu USD.
TS Nguyễn Tuấn Anh (Đại học RMIT Việt Nam), trong năm 2024 các thị trường M&A sẽ tiếp tục sôi động, bởi vì các nhà đầu tư sẽ nhắm tới những doanh nghiệp có chiến lược đầu tư sản phẩm ổn định và lâu dài trong các ngành nông nghiệp và thực phẩm.
Nhà đầu tư cũng muốn chốt thương vụ trong lĩnh vực có thể tận dụng được mức định giá rẻ như: bất động sản, xây dựng.
Ngoài ra, sự tích cực và sôi động trên thị trường còn đến từ nguyên nhân nội tại của các doanh nghiệp nội địa, khi nguồn vốn trong nước bị thắt chặt, nhiều doanh nghiệp đang buộc phải tái cấu trúc, bán bớt tài sản, kêu gọi đầu tư để giải quyết sức ép về tài chính.
Xu thế gần đây, nhóm ngành lớn nhất là công nghệ, sau đó đến y tế… Ngành bán lẻ, hàng tiêu dùng chỉ chiếm 8-9% nhưng là lĩnh vực quan trọng ảnh hưởng đến nền kinh tế quốc gia”, TS. Nguyễn Tuấn Anh nói.
Những dấu hiệu trên thị trường đã và đang cho thấy thị trường M&A tại Việt Nam được dự báo vẫn sôi động, nhiều doanh nghiệp kêu gọi đầu tư do sức ép về tài chính.
Đặc biệt, khi nền kinh tế phục hồi, niềm tin tiêu dùng được cải thiện nhiều, bức tranh tăng trưởng của doanh nghiệp trở nên rõ ràng hơn và đầu tư nước ngoài tăng tốc, hoạt động M&A tại Việt Nam sẽ hấp dẫn trở lại.
Tuy nhiên, theo hướng ngược lại, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, việc “bán mình” cho các dioanh nghiệp nước ngoài có thể khiến một số ngành hàng Việt Nam đang có vị thế nhất định kể cả trong nước lẫn xuất khẩu có thể bị rơi vào tay các nhà đầu tư nước ngoài.
“Chúng ta không thể có nền kinh tế trung bình cao hay cao nếu không tự lực tự cường mà chỉ dựa vào đầu tư nước ngoài. M&A theo cách để tăng cường năng lực doanh nghiệp trong nước thì nên ủng hộ, còn nếu theo cách “bán mình”, nhường sân chơi cho nhà đầu tư nước ngoài thì rất đáng lo”, bà Lan chia sẻ.
