Lần đầu tiên sau nhiều năm, tốc độ tăng huy động tiền gửi ở mức cao và nhanh hơn tăng trưởng tín dụng.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa gửi văn bản cảnh báo đến các tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng (NH) nước ngoài về lãi suất huy động.
Theo NHNN, gần đây, một số tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nước ngoài đã điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi bằng VNĐ nhanh và khá lớn ở một số kỳ hạn hoặc triển khai các sản phẩm chứng chỉ tiền gửi với mức lãi suất cao.
Nhằm bảo đảm ổn định thị trường tiền tệ, góp phần thực hiện kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Thống đốc NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng nghiêm túc thực hiện quy định. Trong đó, duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định, hợp lý, phù hợp khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro; không làm ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất.
Các NH thương mại cần tiếp tục kiểm soát tăng trưởng tín dụng phù hợp với năng lực quản lý rủi ro, khả năng huy động vốn, bảo đảm cân đối đủ nguồn vốn để cấp tín dụng; tăng cường các biện pháp kiểm soát rủi ro tín dụng…
Đồng thời, chấp hành nghiêm quy định và chỉ đạo của NHNN về lãi suất tiền gửi của tổ chức tín dụng đối với khách hàng; tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc chấp hành các quy định của pháp luật về tỉ lệ bảo đảm an toàn, giới hạn cấp tín dụng đối với khách hàng và người có liên quan. Thường xuyên rà soát, phát hiện và điều chỉnh sản phẩm, chính sách huy động vốn, kịp thời phát hiện, xử lý trường hợp vi phạm đạo đức, quy định nội bộ và quy định pháp luật trong hoạt động huy động vốn…
“NHNN sẽ theo dõi sát tình hình triển khai giải pháp về lãi suất, tín dụng của các tổ chức tín dụng và có biện pháp nhằm xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định; trong đó bao gồm cả biện pháp thu hẹp chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của tổ chức tín dụng vi phạm” – lãnh đạo NHNN cảnh báo.
Theo ghi nhận, lãi suất huy động tại một số NH thương mại đang được đẩy lên khá cao ở các kỳ hạn dài và qua kênh phát hành chứng chỉ tiền gửi. Mức lãi suất huy động vốn qua kênh phát hành chứng chỉ tiền gửi đã chạm mốc 10%/năm, trong khi một số ngân hàng khác huy động tiền gửi với lãi suất 8% – 9%/năm ngày càng nhiều.
Theo ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh TP HCM, cho biết trong 8 tháng đầu năm, tốc độ tăng trưởng tín dụng trên địa bàn TP ước đạt 8,3% so với đầu năm, trong khi đó huy động vốn tăng tới 8,6%. Đây là lần đầu tiên sau 4 năm, huy động tăng nhanh và ở mức cao hơn so với tăng trưởng tín dụng.
Đây là kết quả của việc dòng vốn nhàn rỗi đổ vào NH thương mại, theo ông Nguyễn Hoàng Minh, có phần đến từ việc các NH thương mại liên tục đưa ra nhiều sản phẩm dịch vụ, trong đó đa dạng sản phẩm tiền gửi như phát hành chứng chỉ tiền gửi với lãi suất cao nhằm thu hút thêm nguồn vốn.
“Thanh khoản của các NH thương mại rất dồi dào, lãi suất liên NH ở mức thấp nhưng động thái tăng lãi suất tiền gửi của một số NH, nhất là các kỳ hạn dài nhằm khắc phục tình trạng mất cân đối giữa huy động và cho vay, mất cân đối kỳ hạn theo yêu cầu thông tư 41 của NHNN, bảo đảm an toàn hoạt động vốn NH” – ông Nguyễn Hoàng Minh lý giải.
Lãi suất huy động liên tục nhích lên thời gian qua góp phần khiến người dân tiếp tục chọn kênh gửi tiết kiệm cho dòng tiền nhàn rỗi của mình. Đặc biệt, xu hướng gửi tiền của người dân cũng thay đổi, tập trung nhiều hơn vào các kỳ hạn dài nhằm hưởng lợi từ lãi suất cao.
Chẳng hạn, hiện nhiều NH thương mại đẩy lãi suất kỳ hạn dài lên tới 8,5 – 9%/năm, thậm chí một số NH huy động vốn qua kênh chứng chỉ tiền gửi với lãi suất vượt mốc 10%/năm.
Số liệu của NHNN Chi nhánh TP HCM cũng phản ánh thực tế xu hướng này. Cụ thể, trong cơ cấu vốn huy động của các NH, 73% là tiền gửi ngắn hạn, 27% là tiền gửi trung dài hạn. Riêng nguồn tiền gửi trung dài hạn đã tăng thêm 6%, từ mức chỉ chiếm tỉ trọng 21% trong tổng nguồn vốn huy động hồi đầu năm.
Theo các chuyên gia, dòng tiền gửi trung dài hạn đổ vào hệ thống NH thương mại giúp khắc phục tình trạng lệch pha nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, đồng thời thêm cơ hội cho các doanh nghiệp được vay vốn dài hạn cho đầu tư, sản xuất – kinh doanh.
Trong xu hướng nhích lên của lãi suất huy động, nhiều doanh nghiệp và thị trường băn khoăn về áp lực lãi suất cho vay sẽ tăng theo? Lãnh đạo một số NH thương mại cho rằng thực tế động thái tăng lãi suất không phải vì thiếu thanh khoản nên không gây áp lực lên lãi vay.
Nếu có, lãi suất cho vay sẽ tăng với một số lĩnh vực không khuyến khích hoặc cho vay khách hàng cá nhân, riêng lãi vay với doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh ở các lĩnh vực ưu tiên sẽ không bị ảnh hưởng, thậm chí NH thương mại được yêu cầu phấn đấu giảm.
Theo Thu Hoài/Thời báo chứng khoán
